بنام خدا
دوستانی که مطالب قبلی بنده در مورد یادگیری مبتنی بر پدیده، را مطالعه کرده بودند، به بنده فرمودند که مثالی در مورد آن طرح کنم، این کار نیازمند زمان بود، قبلاً بیان کردم در این روش فراگیران باید زمان کافی برای اندیشیدن به پدیده و بررسی جوانب آن را داشته باشند. هفته گذشته سوال را طرح کردم و مطلب زیر خلاصه‌ای از یافته‌هایی است که فراگیران طرح کردند؛
مسأله: علل آلودگی هوای تهران
بخش نخست :
از آنها خواستم در چند دقیقه سؤالات مناسب را طرح کنند و به آنها پاسخ دهند. جمع بندی سؤالات اینگونه شد:
- آلودگی هوا چیست؟
- عوامل آلودگی هوا چه چیزهایی هستند؟
- برای کم کردن آلودگی هوا چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
- …
و اینگونه پاسخهایی داده شد:
- پاسخ سوال 1 :
آلودگی هوا زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد مضر از قبیل گازها، ذرات و زیست‌مولکول‌ها وارد اتمسفر کرۀ زمین شوند. (ویکی پدیا)
- پاسخ سوال 2:
کربن دی‌اکسید (CO2)، کربن مونوکسید (CO)، اکسیدهای گوگرد (SOx)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، ترکیبات آلی فَرّار ، ذرات معلق، کلروفلوئوروکربن‌ها، فلزات سمی مثل سرب و جیوه، ازون تروپوسفری، آلودگی مواد پرتوزا، آمونیاک و… (ویکی پدیا)
- پاسخ سوال 3:
- با خودروی عمومی تردد کنیم
- معاینه فنی خودرو فراموش نشود.
- درخت بکاریم.
- در مصرف سوخت صرفه جویی کنیم.
- …
بخش دوم:
زمانی که از آنها خواستم، به موضوع به صورت یک پدیده بنگرند، عمیق در مورد آن اندیشه کنند و زمان کافی هم به این کار آنها اختصاص دادم؛ سوالاتی به مراتب مهم تر و روشنگرانه در ذهن آنها ایجاد شد؛ نمونه‌هایی از این سوالات را در ادامه ذکر می‌کنم:
- چرا خودروسازان، خودروهایی نامرغوب تولید می کنند که به‌رغم نو بودن، امکان قبولی در آزمونهای مراکز معاینه فنی را ندارند؟ («معاینه فنی برتر به خودروهای صفر تعلق نمی‌گیرد و ٦٠درصد خودروهای «نو» در تست آلایندگی معاینه فنی قبول نمی‌شوند!» [1])
- اگر امکان تولید خودروهای با کیفیت قابل قبول را نداریم، چرا خودروهای باکیفیت وارداتی با قیمتی چند برابر قیمت واقعی آنها عرضه می‌شوند؟
- با وجود اینکه حدود 300 هزار کارمند سازمانهای دولتی در تهران شاغل هستند، چرا سرویس ایاب و ذهاب ادارات حذف شده است؟
- چرا همزمان با حذف سرویس ادارات، سیستم بانکی اعطای وام خرید خودرو را شدت بخشید و حدود 80 درصد قیمت خودرو را، وام اعطا می کردند؟
- چرا کیفیت سوخت مصرفی خودروها کاهش یافته است؟
- چرا میزان گوگرد در مازوت (نفت کوره) مصرفی صنایع بزرگ و نیروگاهها، چند برابر استاندارد است؟
- به‌رغم پیشرفت فنآوری‌ها، چرا فرآیند پالایش نفت خام، پسرفت داشته است؟
- جهت وزش باد در تهران؛ از غرب به شرق است، چرا مجوز احداث صنایع آلاینده و معادن شن و ماسه در غرب تهران، همچنان صادر می‌شود؟ (همان صنایعی که در شدت آلودگی هوا، دستور به تعطیلی آنها داده می شود!)
- در روزهای اخیر به واسطه کمبود گاز و محدودیت های سوخت‌رسانی به نیروگاهها، وزارت نیرو مجبور به اعمال محدودیتهایی شد؛ اگر در سالهای گذشته، توصیه‌های مکرر و موکد کارشناسان حوزه انرژی، محیط زیست، ایمنی و … مبنی براینکه، بهتر است گاز به نیروگاهها رسانده شود و برق ارزان به منازل و واحدهای تجاری عرضه گردد، شنیده و اجرا می‌شد علاوه براینکه تجهیزات حرارتی منازل باعث آلودگی هوا نمی‌شد، گاز کافی برای سوخت نیروگاهها موجود بود، هزینه مضاعفی برای دولت به جهت لوله‌کشی گاز و تجهیزات گازرسانی ایجاد نمی‌شد و همچنین به مردم هم هزینه لوله‌کشی گاز منازل و واحدهای تجاری و نصب تجهیزات اندازه‌گیری تحمیل نمی‌شد. برجهای بلند مرتبه مانند بمب آماده انفجار در شهرها گسترش پیدا نمی‌کردند، سالانه قریب 1000 نفر بدلیل خفگی در اثر استنشاق گاز دی اکسید کربن، فوت نمی‌کردند و… ؛ چرا این نظرات شنیده نشد و اجرا نگردید؟
- در کشور نروژ، که بزرگترین تولیدکننده نفت در غرب اروپا است، گروه صنعت خودرویی شورای اطلاع رسانی تردد جاده ای نروژ “او اف وی” اعلام کرد که موتور ۵۴.۳ درصد خودروهایی که در سال گذشته میلادی (۲۰۲۰) وارد بازار این کشور شمال اروپا شده اند، برقی است و این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ میزان انتشار گازهای گلخانه ای همه خودروهای فعال را به صفر برساند.[2] ما چه تغییری در طراحی و ساخت خودرو انجام می‌دهیم و چشم اندازمان چیست؟
- …
سؤال از خواندگان محترم: آیا تا امروز این سوالات مهم در مورد علل آلودگی هوا را به طور یکجا در یک مقاله، سخنرانی مسؤلین ذیربط، کتابهای درسی و… ملاحظه فرموده بودید؟ پاسخ به این سؤالات چقدر آگاهی بخش است؟ به نظر شما با پاسخگویی به این سؤالات و رفع این مشکلات چقدر به رفع مشکل آلودگی هوا کمک می‌شود؟
شرایطی را فرض بفرمایید که چنین دانش‌آموزان و دانشجویانی که به پدیده‌ها اینگونه عمیق و هوشمندانه می‌اندیشند، در مورد آنها بحث و گفتگو و تبادل نظر می‌کنند، سؤالات را جمع بندی می‌کنند و برای این پرسشها، (تحت نظارت و راهنمایی مربیان هوشمند) پاسخهایی مناسب و عملیاتی پیدا می‌کنند، در مرجع مشاوره، تصمیم‌سازی و اجرایی مناسبی قرار بگیرند.
این نوع نگرش و عمل براساس آن، یکی از بنیان‌های مهم توسعه یافتگی است.
[1] خبرگزاری ایسنا